Biến chứng nhiễm trùng máu ở bệnh nhân đái tháo đường

   Nhiễm trùng máu là một trong những biến chứng nguy hiểm nhất ở bệnh nhân đái tháo đường. Từ một vết loét nhỏ, nếu không được phát hiện và xử lý kịp thời, người bệnh có thể đối mặt với sốc nhiễm trùng, suy đa cơ quan, thậm chí tử vong. Bài viết này sẽ làm rõ một trường hợp điển hình gần đây tại TP.HCM và phân tích nguyên nhân, cách phòng tránh để người bệnh có thể bảo vệ bản thân tốt hơn.

Trường hợp điển hình: Vết loét nhỏ - hiểm họa lớn

   Tại một bệnh viện lớn ở TP.HCM, các bác sĩ tiếp nhận một bệnh nhân nữ lớn tuổi, có tiền sử đái tháo đường nhiều năm. Bệnh nhân đến khám trong tình trạng mệt mỏi, sốt cao, huyết áp tụt, vết loét ở bàn chân trái nhiễm trùng nặng và bốc mùi.

   Kết quả xét nghiệm và thăm khám cho thấy bệnh nhân bị sốc nhiễm trùng trên nền đái tháo đường, đã xuất hiện tổn thương thận cấp và nguy cơ nhiễm trùng máu lan tỏa. Ngay lập tức, các bác sĩ tiến hành điều trị hồi sức tích cực, sử dụng kháng sinh phổ rộng, đồng thời lọc máu liên tục suốt 4 ngày để kiểm soát độc tố và ổn định huyết động.

   Sau điều trị, bệnh nhân vượt qua giai đoạn nguy kịch. Tuy nhiên, phần mô ở chân đã bị hoại tử sâu, buộc phải phẫu thuật cắt lọc và ghép da tự thân. Các bác sĩ nhận định: nếu bệnh nhân đến trễ hơn vài giờ, cơ hội cứu sống sẽ rất mong manh.

   Đây là lời cảnh tỉnh nghiêm túc: một vết thương nhỏ ở bàn chân, nếu chủ quan, có thể dẫn đến hậu quả nghiêm trọng như tàn tật vĩnh viễn hoặc tử vong.

Đây không phải trường hợp duy nhất, vào năm 2024, tại Bệnh viện Nội tiết Trung ương, một bệnh nhân đái tháo đường type 2 nhập viện trong tình trạng hôn mê, tụt huyết áp và được chẩn đoán nhiễm khuẩn huyết kèm viêm phổi. Sau điều trị tích cực, bệnh nhân may mắn qua khỏi.

   Tại Phú Thọ, một bệnh nhân nam 56 tuổi bị sốc nhiễm trùng do nhiễm khuẩn đường tiêu hóa. Sau khi được lọc máu hấp phụ và điều trị hồi sức, sức khỏe của bệnh nhân dần ổn định.

Vì sao bệnh nhân đái tháo đường dễ bị nhiễm trùng máu?

• Suy giảm hệ miễn dịch: Đường huyết cao làm suy yếu chức năng của bạch cầu và các tế bào miễn dịch khác, khiến cơ thể khó chống lại vi khuẩn.
• Tổn thương mạch máu và thần kinh: Đái tháo đường lâu năm gây tổn thương mao mạch và dây thần kinh ngoại biên, làm giảm lưu thông máu và cảm giác, đặc biệt ở chi dưới. Điều này khiến vết thương dễ bị nhiễm trùng và khó lành.

Người bệnh tiểu đường dễ bị tổn thương, đặc biệt ở bàn chân.

• Môi trường thuận lợi cho vi khuẩn: Đường huyết cao tạo điều kiện lý tưởng cho vi khuẩn phát triển trong các mô của cơ thể. Các vi sinh vật gây bệnh dễ dàng nhân lên, xâm nhập vào hệ tuần hoàn và lan rộng khắp các cơ quan.
• Nhiễm trùng thứ phát: Các nhiễm trùng hô hấp, tiết niệu hoặc tiêu hóa ở bệnh nhân đái tháo đường thường có nguy cơ diễn tiến nhanh chóng thành nhiễm trùng máu nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời.
• Khả năng diễn tiến nặng hơn: Khi vi khuẩn vào máu, bệnh nhân đái tháo đường có nguy cơ bị sốc nhiễm trùng và suy đa tạng cao hơn so với người bình thường do sức đề kháng kém và cơ thể phản ứng chậm với các tác nhân gây hại.

Cách phòng tránh và những lưu ý quan trọng

• Kiểm soát đường huyết nghiêm ngặt: Duy trì mức đường huyết ổn định là yếu tố then chốt trong việc phòng ngừa nhiễm trùng. Người bệnh cần theo dõi chỉ số đường huyết thường xuyên, tuân thủ phác đồ điều trị của bác sĩ và duy trì lối sống lành mạnh.
• Chăm sóc bàn chân hàng ngày: Đây là vùng dễ tổn thương nhất ở bệnh nhân tiểu đường. Cần kiểm tra kỹ lưỡng da chân, đặc biệt là lòng bàn chân và kẽ ngón. Rửa sạch bằng nước ấm, lau khô cẩn thận, không đi chân trần và sử dụng giày dép vừa vặn, thoải mái. Bất kỳ vết xước, mụn nước hay đổi màu da nào cũng cần được xử lý và theo dõi sát.
• Vệ sinh cá nhân tốt: Giữ gìn vệ sinh thân thể, răng miệng và vùng kín là cách để ngăn chặn vi khuẩn xâm nhập. Người bệnh nên đánh răng đều đặn, rửa tay sạch sẽ trước và sau khi ăn, khi đi vệ sinh hoặc khi xử lý vết thương.
• Tiêm phòng đầy đủ: Bệnh nhân đái tháo đường có nguy cơ cao mắc các bệnh lý truyền nhiễm, do đó nên tiêm ngừa cúm, phế cầu, viêm gan B và các loại vắc-xin khác theo hướng dẫn của bác sĩ.
• Khám sức khỏe định kỳ: Không chỉ để theo dõi đường huyết mà còn nhằm phát hiện sớm các dấu hiệu nhiễm trùng tiềm ẩn. Việc kiểm tra định kỳ chức năng gan, thận, tim mạch, mắt và xét nghiệm HbA1c là rất cần thiết.
• Nhận biết sớm dấu hiệu nhiễm trùng máu: Sốt cao, run lạnh, tim đập nhanh, thở dốc, da nhợt nhạt, lơ mơ, tụt huyết áp, nước tiểu ít, vết thương có mủ hoặc mùi hôi là các dấu hiệu nghiêm trọng cần đưa người bệnh đến bệnh viện ngay lập tức.

Kiểm soát đường huyết phòng ngừa nhiễm trùng.

    Biến chứng nhiễm trùng máu là một trong những hậu quả nghiêm trọng nhất nhưng lại có thể phòng ngừa nếu được cảnh giác từ sớm. Người bệnh đái tháo đường cần kiểm soát đường huyết chặt chẽ, chăm sóc cơ thể đúng cách và không bỏ qua bất kỳ dấu hiệu bất thường nào. Đừng để một vết loét nhỏ trở thành hiểm họa lớn cho sức khỏe và tính mạng của chính mình.