Mục lục [Ẩn]
Sự phát triển của xã hội hiện đại ngày nay thường đi kèm với nhiều vấn đề về sức khỏe, điển hình là dậy thì sớm. Cả bé trai và bé gái đều có nguy cơ gặp tình trạng này, trong đó đa phần các trường hợp là dậy thì sớm ở bé gái.
Dậy thì sớm ở bé gái là như thế nào?
Dậy thì sớm ở bé gái là như thế nào?
Dậy thì sớm ở bé gái là tình trạng cơ thể phát triển các đặc tính sinh dục nữ trước 8 tuổi.
Tình trạng dậy thì sớm đang ngày càng phổ biến ở xã hội hiện đại. Theo thống kê, trong giai đoạn từ tháng 9/2017 đến tháng 4/2021, Bệnh viện Nhi Trung ương đã chẩn đoán 694 trẻ dậy thì sớm, trong đó có 21 bé trai (tỷ lệ 3%) và 673 bé gái (tỷ lệ 97%).
Nguyên nhân gây dậy thì sớm ở bé gái
Những nguyên nhân gây hiện tượng dậy thì sớm ở bé gái được chia thành các nhóm như sau:
Dậy thì sớm trung ương
Trường hợp này có đặc điểm là nồng độ GnRH tăng cao, kích thích cơ thể tiết quá mức hormon sinh dục. Thế nhưng, nguyên nhân nào gây tăng GnRH thì phần lớn chưa xác định được (thường chiếm 80%) và 20% còn lại là do:
- Khối u trong não hoặc tủy sống.
- Các bất thường bẩm sinh của não bộ, ví dụ: Não úng thủy.
- Não hoặc tủy sống bị nhiễm xạ.
- Tổn thương não hoặc tủy sống do tác động cơ học.
- Suy giáp (tuyến giáp không sản xuất đủ hormone).
Có khối u trong não là nguyên nhân gây dậy thì sớm
Dậy thì sớm ngoại vi
Dậy thì sớm ngoại vi ít gặp hơn so với dậy thì sớm trung ương. Trẻ không xảy ra bất thường ở hormone GnRH trong não, thay vào đó, nguyên nhân gây dậy thì sớm ngoại vi là do các vấn đề liên quan đến nội tiết tố khác như tuyến yên, buồng trứng, tuyến thượng thận,… làm tăng sản xuất estrogen trong cơ thể. Chúng bao gồm:
- Khối u ở tuyến thượng thận hoặc trong tuyến yên.
- U nang buồng trứng.
- Tình trạng tăng sản thượng thận bẩm sinh.
- Hội chứng McCune-Albright (McCune-Albright syndrome): Đây là một bệnh di truyền hiếm gặp, ảnh hưởng đến xương, màu da và gây ra các vấn đề về nội tiết.
- Tiếp xúc với các sản phẩm có hormone sinh dục như kem bôi, thuốc mỡ…
Do nguyên nhân khác
- Bé uống nhiều sữa bò và các sản phẩm từ sữa bò, ăn thịt lợn, gà còn tồn dư hormone tăng trưởng, trong đó có hormone estrogen hoặc tiền chất của nó là xenoestrogen. Chúng kích hoạt vùng dưới đồi và tuyến yên ở não bộ, tăng tiết các hormon hướng dục, đánh thức buồng trứng làm việc dẫn tới dậy thì sớm ở trẻ.
- Do môi trường sống: Các bé tiếp xúc với dẫn chất phtalat thường có trong đồ dùng bằng nhựa như: chai, can, túi, bao, gói, đầu núm vú, bình sữa, đồ chơi trẻ em... Dẫn chất này gây rối loạn nội tiết tố, thúc đẩy dậy thì sớm.
Các dấu hiệu dậy thì sớm ở bé gái
Bình thường khi dậy thì đúng tuổi, cơ thể sẽ phát triển nhanh về chiều cao, cơ bắp, mọc lông và khả năng sinh sản. Các triệu chứng dậy thì sớm ở bé gái cũng tương tự như vậy, cụ thể:
- Cơ thể mọc lông mu, lông nách.
- Ngực phát triển, núm vú nhô cao, có thể thấy đau ngực.
- Tăng chiều cao vượt trội, bé gái có thể tăng từ 5 - 7,5 cm trong 1-2 năm.
Bé gái dậy thì sớm thường tăng chiều cao vượt trội
- Tăng cân nặng, mỡ xuất hiện nhiều dọc trên cánh tay, đùi và lưng, hông tròn, người phổng phao hơn so với các bạn cùng tuổi.
- Âm đạo bắt đầu tiết dịch màu trắng, ẩm ướt, trẻ nhạy cảm hơn bình thường.
- Tử cung và buồng trứng phát triển: Buồng trứng đi vào hoạt động dẫn đến hiện tượng kinh nguyệt.
- Nội tiết trong cơ thể thay đổi khiến các bé dễ bị mụn trứng cá.
Dậy thì sớm ở bé gái ảnh hưởng như thế nào?
Khi nhận thấy bản thân khác lạ với các bạn cùng trang lứa, các bé sẽ không khỏi lo lắng, tự ti, sợ hãi, ảnh hưởng nghiêm trọng đến tâm lý. Đồng thời, tình trạng này còn để lại nhiều nguy cơ khác như:
Thời gian dậy thì bị rút ngắn
Ở trẻ bình thường, quá trình dậy thì kéo dài trong vòng 3-5 năm, kết thúc ở độ tuổi từ 16-18 tuổi.
Bé gái dậy thì sớm trong khi tuổi còn quá nhỏ sẽ trải qua giai đoạn này ngắn hơn so với trẻ bình thường, khiến quá trình tăng trưởng ngưng sớm.
Trẻ có ít hơn 3 năm phát triển chiều cao so với các bạn. Do đó, khi lớn lên khả năng bé bị nhỏ người, thấp hơn chiều cao tiêu chuẩn.
Có nguy cơ bị lạm dụng tình dục sớm
Bé gái dậy thì sớm đồng nghĩa với việc có khả năng sinh sản và ham muốn tình dục trước tuổi. Theo đó, trẻ dễ bị dụ dỗ, lừa gạt, xâm hại tình dục.
Hậu quả là nguy cơ cao các em bị mắc bệnh lây nhiễm qua đường tình dục, mang thai sớm ngoài ý muốn.
Dậy thì sớm khiến trẻ có nguy cơ bị lạm dụng tình dục
Dễ mắc bệnh phụ khoa
Ngày nay, nhiều trẻ mới 6-8 tuổi đã có kinh nguyệt, có dịch tiết âm đạo. Các bé chưa biết giữ gìn vệ sinh cá nhân nên nguy cơ cao mắc bệnh phụ khoa do viêm nhiễm.
Đặc biệt, chu kỳ kinh nguyệt đến sớm khi trẻ chưa được giáo dục kỹ về việc vệ sinh đúng cách trong những ngày hành kinh cũng là nguyên nhân làm tăng nguy cơ viêm nhiễm phụ khoa.
Cách điều trị dậy thì sớm ở bé gái
Dậy thì sớm ở bé gái là bệnh lý có thể điều trị được. Bác sĩ sẽ dựa vào nguyên nhân gây dậy thì sớm để điều trị:
- Điều trị bằng thuốc: Hầu hết trẻ dậy thì sớm trung ương không có tình trạng bệnh lý tiềm ẩn thì sẽ được điều trị hiệu quả bằng thuốc. Tùy thể trạng từng bé, bác sĩ sẽ chỉ định tiêm thuốc hàng tháng như leuprolide acetate (Lupron Depot) hoặc triptorelin (Trelstar, Triptodur Kit), có tác dụng làm chậm sự phát triển. Phương pháp điều trị bằng thuốc còn được gọi là liệu pháp GnRH thay thế. Trung bình sau 16 tháng khi bé ngừng dùng thuốc, quá trình dậy thì lại bắt đầu.
Trẻ bị dậy thì sớm trung ương không có bệnh lý tiềm ẩn sẽ được điều trị bằng thuốc tiêm
- Cấy ghép histrelin (Vantas) là thuốc có tác dụng kéo dài đến một năm. Điều trị này có hiệu quả đối với dậy thì sớm ở trung ương mà không gây đau đớn và bất tiện như khi tiêm thuốc thường xuyên.
Thuốc cấy ghép được đặt dưới da của trẻ thông qua một vết mổ ở mặt bên trong cánh tay. Sau một năm, cấy ghép được loại bỏ và thay thế bằng một cấy ghép mới nếu cần thiết.
- Nếu có khối u gây ra dậy thì sớm thì bác sĩ sẽ chỉ định loại bỏ khối u đó.
Trường hợp không xác định được nguyên nhân, bệnh nhi có thể không cần phải điều trị tùy thuộc vào độ tuổi và tốc độ dậy thì. Bác sĩ thường đề nghị theo dõi trong vài tháng để xem bé đang phát triển như thế nào.
Cách phòng ngừa dậy thì sớm ở bé gái
Tình trạng dậy thì sớm ở bé gái một phần do lối sống, sinh hoạt và chế độ ăn uống không khoa học. Bởi vậy, để phòng ngừa tình trạng đó xảy ra, cha mẹ nên:
- Tránh cho bé sử dụng các loại sữa, thực phẩm có lượng hormone cao.
- Không cho con sử dụng các thuốc, sản phẩm chức năng có liên quan đến sức khỏe sinh sản của người lớn.
- Hạn chế cho bé tiếp xúc với mỹ phẩm, đồ trang điểm.
- Cân bằng chế độ dinh dưỡng, tránh thừa cân, béo phì.
- Hạn chế cho trẻ tiếp xúc với các thiết bị điện tử đặc biệt là máy móc phát xạ hay máy có từ trường cao.
- Khám và tuân thủ điều trị của bác sĩ trong các trường hợp mắc các bệnh lý về nội tiết.
Dậy thì sớm ở bé gái đang ngày càng phổ biến và thường để lại nhiều hệ lụy nghiêm trọng. Bởi vậy, cha mẹ hãy cập nhật kiến thức và phòng ngừa luôn cho con em mình ngay từ bây giờ nhé!
XEM THÊM:
.jpg)
.png)
(1).jpg)
