Bóng đè là gì? Nguyên nhân, triệu chứng và cách khắc phục

   Trong các vấn đề rối loạn giấc ngủ, bóng đè là một hiện tượng khá phổ biến mà nhiều người gặp phải. Thế nhưng đa số không hiểu rõ bóng đè là gì, nó có nguyên nhân, triệu chứng, cách khắc phục và mức độ nguy hiểm ra sao? Mời bạn đọc cùng tìm hiểu về những nội dung này qua bài viết sau đây.

Tìm hiểu về hiện tượng bóng đè

Bóng đè là gì?

   Bóng đè là cách gọi dân gian của chứng tê liệt tạm thời khi ngủ (sleep paralysis), thường xảy ra ngay sau khi ngủ hoặc ngay trước khi thức dậy, tức là giai đoạn chuyển giao giữa trạng thái thức và ngủ.

   Đây là hiện tượng khi mà bạn cảm thấy bị tê liệt toàn thân, tuy ý thức có nhận biết nhưng lại không thể cử động chân tay (giống như là bị thế lực vô hình nào đó đè lên người vậy). Bạn thậm chí còn có thể nghe hoặc nhìn thấy những ảo giác kinh sợ, vì vậy được dân gian gọi nôm na là hiện tượng bóng đè.

Nguyên nhân gây ra bóng đè là gì?

   Trước đây, nhiều quan niệm vẫn cho rằng bóng đè là một hiện tượng siêu nhiên, huyền bí, do thần thánh hoặc ma quỷ gây ra. Thế nhưng, các nhà khoa học hiện đại đã đưa ra lời giải thích có cơ sở rõ ràng cho hiện tượng này đó là bóng đè xuất phát từ sự rối loạn các giai đoạn của giấc ngủ.

   Nghiên cứu cho biết, một chu kỳ giấc ngủ được chia làm 2 pha: pha ngủ nhanh (pha cử động mắt nhanh REM) và pha ngủ chậm (pha cử động mắt chậm NREM). Mỗi chu kỳ gồm 2 pha như vậy kéo dài khoảng 90 phút.

   Ở đây chúng ta cần đặc biệt bàn đến pha REM – giai đoạn xuất hiện các giấc mơ. Khi ở giai đoạn REM, cơ thể tiết ra các hormone và chất hóa học có tác dụng làm tê liệt tạm thời khả năng vận động của các cơ nhằm tránh cho chân tay hoạt động theo giấc mơ.

   Theo đó, bóng đè sẽ xảy ra khi vì một lý do nào đó mà một phần của giai đoạn ngủ REM xảy ra khi bạn vẫn còn ý thức với môi trường xung quanh. Mặc dù vẫn chưa có nghiên cứu chính xác chỉ ra tại sao lại có rối loạn trên, nhưng các chuyên gia cũng đã xác định một số yếu tố có mối liên hệ tới việc một người dễ bị bóng đè như:

Những người có vấn đề tâm lý sẽ dễ gặp bóng đè hơn

• Căng thẳng thần kinh, rối loạn trầm cảm lo âu, rối loạn sau sang chấn thần kinh,…
• Ngủ không đủ giấc, giờ giấc ngủ không ổn định, hay buồn ngủ vào ban ngày, mất ngủ vào ban đêm.
• Bóng đè thường bắt đầu xuất hiện ở đối tượng thanh thiếu thiên và gặp nhiều ở người độ tuổi 20 đến 30.
• Làm việc theo ca dẫn đến rối loạn đồng hồ sinh học.
• …

Bóng đè có những triệu chứng như thế nào?

   Bên cạnh việc người bị bóng đè dù có ý thức nhận biết xung quanh nhưng cơ thể lại bất động, không thể nói chuyện thì còn có thể gặp các triệu chứng, dấu hiệu như sau:

• Cơ thể tiết nhiều mồ hôi so với bình thường, đầu và các cơ xuất hiện tình trạng đau nhức khó chịu.
• Sau khi bị bóng đè, một số người có thể rơi vào trạng thái lo lắng, buồn bã và mỏi mệt, đôi khi có biểu hiện nói mớ hoặc mất nhận thức tạm thời.
• Trong một số trường hợp, người bị bóng đè sẽ có cảm giác tức ngực, khó thở và có vật nặng đè lên ngực.
• Khi bị bóng đè, một số người có thể rơi vào trạng thái sợ hãi, ảo giác, thậm chí là hoang tưởng về cái chết.

Bạn có thể cảm thấy lo lắng, mỏi mệt sau khi bị bóng đè

   Có thể thấy, bóng đè không được coi là vấn đề bệnh lý khi mà không xảy ra thường xuyên. Hiện tượng này thường lành tính và không dẫn tới các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng khác.

   Tuy nhiên ước tính có khoảng 10% số người bị bóng đè lại gặp tình trạng tái phát nhiều lần, có thể gây ra tâm lý hoảng loạn lo sợ, đặc biệt là cảm giác tiêu cực khi đến giờ đi ngủ. Dần dần điều này có thể dẫn tới mất ngủ, rối loạn tâm lý và nhiều hậu quả khác. Vì thế mời bạn cùng tham khảo cách khắc phục khi bị bóng đè và cách phòng ngừa gặp phải bóng đè qua nội dung ngay sau đây.

Cách khắc phục khi bị bóng đè

   Khi nhận thấy bản thân rơi vào tình trạng bóng đè, trước tiên bạn nên giữ tâm lý ổn định, giữ cơ thể ở trạng thái thư giãn và thực hiện một số mẹo để nhanh chóng thoát khỏi như sau:

• Giữ cho hơi thở đều: Thở đều và giữ tâm trạng được bình tĩnh là một trong những yếu tố quan trọng để sớm kết thúc tình trạng bóng đè. Cảm giác sợ hãi, cố gắng vùng vẫy chỉ ngược lại làm gia tăng áp lực lên ngực, từ đó hình thành cảm giác như có vật đè nặng ở ngực khiến bạn khó chịu và hoảng loạn nhiều hơn.
• Cố thực hiện những cử động nhỏ: mặc dù cơ thể đang ở trạng thái tê liệt nhưng bạn vẫn có thể nghĩ đến việc thực hiện một số cử động nhỏ ở đầu ngón tay, ngón chân hoặc vận động cơ mặt. Bằng cách tập trung vào việc cố làm ra những động tác đó sẽ giúp bạn thoát khỏi tình trạng bóng đè nhanh hơn.
• Tạo ra những âm thanh nhỏ: Khi rơi vào tình trạng bóng đè, nếu đang nằm gần một người khác, hãy cố gắng tạo tín hiệu để họ có thể đánh thức bạn bằng cách phát ra một số âm thanh từ cổ họng. Ngoài ra, bạn có thể thử cố gắng ho khan để nhanh chóng thoát khỏi trạng thái bóng đè.

Phương pháp phòng ngừa gặp tình trạng bóng đè

   Để giảm thiểu nguy cơ gặp phải tình trạng bóng đè, bạn cần thực hiện theo một số lưu ý quan trọng sau:

Giữ phòng ngủ sạch sẽ, mặc đồ ngủ thoải mái

• Giữ tâm trạng thư giãn, hạn chế căng thẳng stress. Bạn có thể áp dụng các biện pháp như ngồi thiền, tập yoga, đọc sách hoặc thực hiện các sở thích cá nhân.
• Môi trường phòng ngủ cần thoáng mát, yên tĩnh, nhiệt độ và ánh sáng phù hợp, ga nệm phải sạch sẽ thoải mái.
• Khi ngủ cần mặc quần áo thoải mái, không mặc đồ bó sát, mặc đồ lót quá chật.
• Duy trì thói quen sinh hoạt khoa học, giờ giấc hợp lý, ngủ nghỉ đầy đủ. Nên nghỉ trưa từ 20 - 40 phút, ngủ đêm từ 6 -8 tiếng.
• Tránh dùng cafe, chất kích thích vào buổi tối trước khi đi ngủ, không dùng các đồ điện tử có màn hình hiển thị như tivi, laptop, điện thoại di động khoảng 1 giờ trước khi đi ngủ.
• Tập luyện thể dục thể thao đều đặn, nâng cao sức khỏe và cải thiện chất lượng giấc ngủ. Tuy nhiên cần tránh tập luyện quá sức hoặc tập luyện sát giờ đi ngủ.

   Nếu còn băn khoăn nào khác về các vấn đề giấc ngủ, hoặc đang quan tâm tới các giải pháp nêu trên, bạn có thể liên hệ tới hotline 0243.766.2222 để được tư vấn chi tiết.

XEM THÊM:

• Phân biệt giữa trầm cảm và stress
• Tư thế nằm ngủ nào là tốt nhất cho sức khỏe?