Ca mắc COVID-19 ở Việt Nam đang tăng nhẹ: Người có bệnh nền cần lưu ý điều gì?

   Mặc dù dịch COVID-19 đã không còn là tâm điểm như trước, nhưng những con số mới được ghi nhận cho thấy virus vẫn âm thầm tồn tại trong cộng đồng. Điều đáng lo hơn cả là những người có bệnh nền – nhóm dễ tổn thương nhất – lại thường chủ quan khi dịch lắng xuống. Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ nguy cơ và cách phòng ngừa hiệu quả.

Ca mắc COVID-19 ở Việt Nam đang tăng nhẹ.

COVID-19 quay trở lại: Những con số không thể chủ quan

   Tính từ đầu năm 2025 đến giữa tháng 5, Việt Nam đã ghi nhận tổng cộng 148 ca mắc COVID-19 mới tại 27 tỉnh, thành phố. Trong ba tuần gần đây, trung bình mỗi tuần có khoảng 20 ca mới, đa số là ca nhẹ, không cần nhập viện. Tuy nhiên, sự xuất hiện của các ca bệnh rải rác trên diện rộng cho thấy virus vẫn đang âm thầm lưu hành trong cộng đồng.

   Theo Bộ Y tế, đợt gia tăng này có liên quan đến hoạt động đi lại, du lịch và tụ tập đông người trong dịp lễ 30/4 – 1/5. Các địa phương ghi nhận số ca cao nhất bao gồm TP.HCM, Hà Nội, Hải Phòng, Bắc Ninh và Nghệ An. Dù chưa phát hiện các ổ dịch lớn, cơ quan chức năng vẫn khuyến cáo không được chủ quan, nhất là trong bối cảnh một số quốc gia lân cận như Thái Lan đang bùng phát mạnh do biến thể mới.

   Hiện nay, biến thể XBB.1.16 – một nhánh thuộc họ Omicron – đang là chủng lưu hành phổ biến nhất tại Việt Nam và khu vực. Chủng này có tốc độ lây lan nhanh, tuy phần lớn các trường hợp chỉ gây triệu chứng nhẹ. Tuy nhiên, với người có cơ địa đặc biệt như bệnh nền, nguy cơ chuyển nặng vẫn hiện hữu.

   Dù số ca hiện tại còn thấp và đa số nhẹ, điều đó không đồng nghĩa với việc ai cũng an toàn – đặc biệt là nhóm bệnh mạn tính vốn đã dễ tổn thương.

Người có bệnh nền: Nhóm nguy cơ cao nếu nhiễm COVID-19

   COVID-19 hiện nay tuy nhẹ hơn về biểu hiện, nhưng ở người có bệnh nền, nguy cơ vẫn rất cao. Các tình trạng bệnh lý mạn tính làm suy yếu hệ miễn dịch hoặc tạo ra môi trường viêm mạn tính khiến virus dễ tấn công và gây hậu quả nghiêm trọng.

Tiểu đường

   Người mắc tiểu đường, đặc biệt nếu đường huyết không được kiểm soát tốt, có hệ miễn dịch hoạt động kém hiệu quả. Đồng thời, tăng đường huyết có thể kích hoạt phản ứng viêm quá mức, làm tổn thương đa cơ quan khi nhiễm COVID-19. Theo CDC Hoa Kỳ, người bệnh tiểu đường có nguy cơ nhập viện và tử vong do COVID-19 cao hơn 2–3 lần so với người không mắc bệnh (CDC, 2023).

Tăng huyết áp và bệnh tim mạch

   Tăng huyết áp là bệnh nền phổ biến nhất trong số các ca COVID-19 nhập viện. Rối loạn điều hòa mạch máu và gánh nặng lên tim, phổi khiến người bệnh dễ bị tổn thương khi nhiễm virus. Dữ liệu từ CDC Mỹ cho thấy, trong số các ca tử vong do COVID-19 ở người dưới 65 tuổi, có tới 39,5% từng được chẩn đoán tăng huyết áp. Nguy cơ tử vong ở người trẻ có tăng huyết áp cao hơn 2 lần so với người cùng độ tuổi không có bệnh nền

Các bệnh phổi mãn tính (COPD, viêm phế quản mãn tính, hen suyễn)

  Virus SARS-CoV-2 tấn công trực tiếp vào hệ hô hấp, làm nặng thêm tình trạng viêm, tăng tiết nhầy và giảm khả năng trao đổi khí ở bệnh nhân có COPD hoặc hen suyễn. Điều này khiến họ dễ bị suy hô hấp cấp, cần thở máy hoặc hỗ trợ oxy sớm hơn người bình thường.

Người có bệnh lý mãn tính tại phổi có nguy cơ mắc COVID 19 cao hơn.

   Một phân tích tổng hợp từ 59 nghiên cứu cho thấy bệnh nhân COPD có nguy cơ nhập viện cao hơn 4,23 lần, nguy cơ vào ICU cao hơn 1,35 lần và nguy cơ tử vong cao hơn 2,47 lần so với người không mắc COPD khi nhiễm COVID-19.

Bệnh gút

   Gút là bệnh lý chuyển hóa, thường đi kèm các yếu tố nguy cơ khác như tăng huyết áp, rối loạn lipid máu, béo phì. Nghiên cứu từ Đại học Nottingham (Anh) cho thấy phụ nữ mắc gút có nguy cơ tử vong vì COVID-19 cao gấp đôi so với người không mắc. Ngoài ra, tình trạng viêm mạn tính và nguy cơ bùng phát cơn gút cấp sau tiêm vaccine hoặc khi nhiễm virus cũng khiến nhóm này cần được theo dõi sát.

   Người có từ một đến nhiều bệnh nền càng dễ gặp biến chứng nặng, hồi phục chậm và dễ tái phát bệnh lý nền khi nhiễm COVID-19. Kiểm soát tốt bệnh nền là yếu tố sống còn để giảm rủi ro trong giai đoạn hiện tại. Trong mọi làn sóng dịch, người kiểm soát tốt bệnh nền luôn có tỷ lệ hồi phục cao hơn, ít biến chứng hơn. Ngược lại, chỉ cần buông lơi điều trị, COVID-19 có thể trở thành 'giọt nước tràn ly' với sức khỏe vốn đã yếu.

Biện pháp phòng tránh: Chủ động là chìa khóa

Tiêm vaccine đầy đủ

   Tiêm vaccine vẫn là biện pháp hiệu quả nhất để giảm nguy cơ nhập viện và tử vong. Bộ Y tế Việt Nam và các cơ quan y tế quốc tế như CDC, FDA đều khuyến cáo người ≥60 tuổi hoặc có bệnh nền cần tiêm đầy đủ, bao gồm mũi tăng cường định kỳ theo hướng dẫn mới nhất.

Tuân thủ biện pháp phòng ngừa cá nhân

• Đeo khẩu trang tại nơi công cộng và cơ sở y tế.
• Thường xuyên rửa tay bằng xà phòng hoặc dung dịch sát khuẩn.
• Hạn chế tụ tập đông người, giữ khoảng cách khi cần thiết.
• Giữ nơi ở thoáng khí, tránh dùng máy lạnh kín.

 Kiểm soát tốt bệnh nền

• Uống thuốc theo chỉ định, không tự ý ngừng khi cảm thấy khỏe. Việc bỏ thuốc giữa chừng có thể khiến bệnh tái phát hoặc nặng hơn nếu nhiễm COVID-19.
• Tái khám định kỳ, theo dõi các chỉ số quan trọng như:
  • Tiểu đường: kiểm tra đường huyết lúc đói, HbA1c mỗi 3–6 tháng, kết hợp chế độ ăn ít đường hấp thu nhanh.
  • Tăng huyết áp: đo huyết áp thường xuyên tại nhà, hạn chế muối, duy trì cân nặng ổn định.
  • COPD, hen suyễn: sử dụng thuốc đều đặn, tránh khói bụi, tuân thủ kế hoạch điều trị cơn cấp (nếu có).
  • Gút: kiểm tra acid uric máu định kỳ, tránh rượu bia, thịt đỏ, nội tạng động vật.
• Áp dụng chế độ ăn uống lành mạnh, giảm tinh bột, tăng rau xanh, hạn chế đồ chiên rán – phù hợp với hầu hết các bệnh mạn tính.
• Tập thể dục nhẹ nhàng mỗi ngày (đi bộ, yoga, khí công, đạp xe...) giúp nâng cao sức đề kháng, kiểm soát huyết áp, đường huyết và cải thiện tâm trạng.

Tập thể dục để tăng cường sức đề kháng.

Theo dõi sức khỏe chặt chẽ

• Tự theo dõi triệu chứng nghi nhiễm như ho, sốt, đau cơ, mệt mỏi.
• Trang bị máy đo SpO2, máy đo huyết áp nếu thuộc nhóm nguy cơ cao.
• Liên hệ cơ sở y tế gần nhất khi xuất hiện dấu hiệu bất thường để được hỗ trợ kịp thời. Việc phát hiện sớm sẽ giúp giảm thiểu rủi ro và can thiệp kịp lúc, đặc biệt với những người có bệnh nền vốn dễ chuyển biến nhanh.

   Dù COVID-19 đã bước sang giai đoạn ổn định hơn, người có bệnh nền vẫn không thể lơ là. Sự chủ động trong phòng ngừa và kiểm soát tốt các bệnh mạn tính sẽ là nền tảng quan trọng để bảo vệ chính mình và những người thân yêu trong giai đoạn hiện nay.