Áp thuế nước ngọt: Biện pháp khả thi để giảm bệnh tật

   Việt Nam hiện đang đứng trước một thực trạng đáng lo ngại: bình quân mỗi người dân tiêu thụ 66 lít nước ngọt mỗi năm, gấp hơn hai lần so với 10 năm trước. Nước ngọt có thể khiến bạn cảm thấy sảng khoái, nhưng mỗi ngụm lại tiềm ẩn nguy cơ sức khỏe lớn. Trước thực trạng đó, WHO đã khuyến nghị áp thuế đối với nước ngọt như một giải pháp để giảm thiểu tác động này.

Thực trạng tiêu thụ đồ uống có đường ở Việt Nam

   Thực tế, lượng tiêu thụ nước ngọt ở Việt Nam đang tăng mạnh mẽ. Vào năm 2009, Việt Nam chỉ tiêu thụ 1,59 tỷ lít nước ngọt mỗi năm, nhưng đến năm 2023, con số này đã tăng lên 6,67 tỷ lít — gấp 4 lần so với trước đây. Điều này đồng nghĩa với việc mỗi người dân Việt Nam đang tiêu thụ 66 lít nước ngọt mỗi năm, con số này cao gấp đôi so với 10 năm trước.

    Trước thực trạng này, Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đã đưa ra khuyến nghị mạnh mẽ về việc áp thuế 20% đối với đồ uống có đường, coi đây là một biện pháp hiệu quả để giảm sự tiêu thụ và ngăn ngừa các bệnh lý mạn tính như béo phì, tiểu đường và bệnh tim mạch. WHO khẳng định rằng thuế không chỉ giúp người dân giảm thói quen tiêu thụ nước ngọt mà còn là cách để cải thiện sức khỏe cộng đồng.

    Một nghiên cứu tại Mexico, nơi đã áp dụng thuế đối với nước ngọt, cho thấy giảm tiêu thụ từ 6% đến 12% chỉ trong năm đầu tiên. Điều này chứng tỏ hiệu quả rõ rệt của chính sách này trong việc giảm nguy cơ mắc bệnh và nâng cao sức khỏe cộng đồng.

    Ngoài Mexico, nhiều quốc gia khác như Anh, Pháp và Philippines cũng đã triển khai chính sách thuế đối với đồ uống có đường và ghi nhận kết quả tích cực. Các quốc gia này đã thấy sự giảm đáng kể trong lượng tiêu thụ nước ngọt, đồng thời cải thiện sức khỏe cộng đồng. Chính sách thuế này không chỉ giúp giảm bệnh tật mà còn tạo ra một nguồn tài chính để phục vụ cho các chương trình y tế công cộng, bảo vệ sức khỏe người dân và nâng cao chất lượng sống của cộng đồng.

Những nguy cơ tiềm ẩn từ đồ uống có đường đối với sức khỏe

Tăng cân, béo phì

   Một trong những hệ quả dễ nhận thấy nhất từ việc uống quá nhiều đồ uống có đường chính là tăng cân và béo phì. Nước ngọt có rất ít dưỡng chất nhưng lại chứa một lượng đường rất cao. Mỗi lon nước ngọt cung cấp khoảng 100-150 calo mà không khiến bạn cảm thấy no.

   Một nghiên cứu trên 405.528 học sinh từ 107 quốc gia cho thấy việc tiêu thụ nước ngọt hàng ngày có liên quan đến tăng tỷ lệ thừa cân và béo phì. Mỗi 10% tăng trong tỷ lệ tiêu thụ nước ngọt hàng ngày có thể dẫn đến tăng 3,7% tỷ lệ thừa cân và béo phì ở học sinh.

Các loại đồ uống có đường làm tăng nguy cơ béo phì.

   Điều này không chỉ làm tăng nguy cơ mắc bệnh béo phì, mà còn là nguyên nhân chính của rất nhiều bệnh lý nguy hiểm khác.

Tiểu đường và bệnh tim mạch

   Đồ uống có đường không chỉ làm tăng cân mà còn gây ra các vấn đề nghiêm trọng hơn như tiểu đường type 2 và bệnh tim mạch. Uống nước ngọt thường xuyên làm tăng kháng insulin, dẫn đến rối loạn chuyển hóa đường trong cơ thể. Các nghiên cứu cho thấy việc uống một lon nước ngọt mỗi ngày có thể khiến nguy cơ mắc bệnh tiểu đường tăng lên 26% và bệnh tim mạch tăng 19%. Đây chính là những mối nguy hại lâu dài mà ít ai có thể nhận ra khi chỉ đơn giản là thưởng thức một ly nước ngọt mỗi ngày.

Ảnh hưởng đến gan.

   Nước ngọt chứa một lượng lớn fructose (đường có trong trái cây) có thể dẫn đến gan nhiễm mỡ không do rượu (NAFLD). Khi cơ thể tiêu thụ quá nhiều fructose, gan sẽ chuyển hóa và tích tụ mỡ, gây ra các vấn đề nghiêm trọng về gan.

Bệnh thận mãn tính

   Một trong những hệ quả nghiêm trọng từ việc tiêu thụ đồ uống có đường là sự gia tăng nguy cơ mắc bệnh thận mãn tính. Việc uống nhiều đồ uống có đường có thể dẫn đến tăng huyết áp và kháng insulin, là những yếu tố nguy cơ chính gây tổn thương thận.

   Một nghiên cứu gần đây trên 127.830 người tại Anh chỉ ra rằng tiêu thụ một khẩu phần đồ uống có đường mỗi ngày (tương đương khoảng 250ml) có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh thận mãn tính lên tới 19% so với những người không uống nước ngọt.

Sâu răng, hỏng men: Những tổn hại không thể xem nhẹ

   Acid và đường trong nước ngọt làm tăng nguy cơ sâu răng, làm hỏng men răng, đặc biệt ở trẻ em, khi chúng tiêu thụ đồ uống có đường một cách thường xuyên. Sâu răng không chỉ gây đau đớn mà còn khiến gia đình phải chi tiêu nhiều cho việc điều trị nha khoa.

Người dân có thể làm gì ngay bây giờ để bảo vệ sức khỏe?

Thay đổi thói quen tiêu thụ đồ ngọt: Bước đầu tiên để bảo vệ sức khỏe

   Mỗi người trong chúng ta có thể bắt đầu bằng những thay đổi nhỏ trong thói quen ăn uống hàng ngày. Thay nước ngọt bằng nước lọc, nước trái cây tươi hay trà thảo mộc sẽ giúp cơ thể khỏe mạnh hơn. Đây là bước đầu tiên và quan trọng nhất để bảo vệ sức khỏe cá nhân cũng như gia đình.

Đọc nhãn sản phẩm và nhận diện đồ uống có đường ẩn chứa nguy cơ

   Khi chọn mua đồ uống, đừng quên kiểm tra nhãn dinh dưỡng để biết chính xác lượng đường có trong sản phẩm. Tránh những sản phẩm có chứa hơn 25g đường cho mỗi khẩu phần. Nếu có thể, hãy chọn các sản phẩm không đường hoặc ít đường, để giảm thiểu tác động tiêu cực đối với sức khỏe.

Lượng đường có trong các loại đồ uống thường gặp.

Hạn chế đồ uống có đường cho trẻ em: Giảm thiểu nguy cơ mắc bệnh sớm

   Các chuyên gia khuyến cáo rằng cha mẹ nên hạn chế cho trẻ em uống nước ngọt, thay vào đó cho trẻ uống nước lọc, nước trái cây tươi hoặc sữa không đường. Việc thay đổi thói quen uống ngay từ khi còn nhỏ sẽ giúp trẻ tránh được những bệnh lý nguy hiểm trong tương lai.

Ủng hộ chính sách thuế: Vì lợi ích chung của cộng đồng và sức khỏe thế hệ sau

   Chính sách thuế đối với nước ngọt sẽ là một bước đi quan trọng để giảm thiểu tiêu thụ đồ uống có đường trong cộng đồng. Mỗi người dân có thể góp phần ủng hộ chính sách này, để đảm bảo rằng thế hệ sau sẽ không phải đối mặt với những bệnh tật nghiêm trọng do thói quen ăn uống không lành mạnh.

Chủ động thay đổi thói quen trong gia đình, trường học và nơi làm việc

   Gia đình, trường học và nơi làm việc đều là những môi trường lý tưởng để thay đổi thói quen tiêu thụ đồ uống. Các trường học có thể thay nước ngọt bằng nước lọc trong các bữa ăn, còn tại nơi làm việc, hãy khuyến khích đồng nghiệp cùng lựa chọn những đồ uống lành mạnh để tạo nên một môi trường sống khỏe mạnh.

   Không cần phải đợi đến khi chính sách thuế đồ uống có đường được thực thi, mỗi người dân có thể thay đổi thói quen tiêu thụ đồ uống ngay hôm nay. Đó chính là bước đầu tiên để bảo vệ sức khỏe của bản thân và xây dựng một cộng đồng khỏe mạnh hơn cho thế hệ mai sau.