Nhồi máu cơ tim do nghiện thuốc lá

   Nhồi máu cơ tim là bệnh lý nguy hiểm, có tỷ lệ tử vong cao và có xu hướng xuất hiện ngày càng nhiều ở người trẻ tuổi. Một trong những nguyên nhân làm tăng nguy cơ nhồi máu cơ tim ở người trẻ là hút thuốc lá. Các chuyên gia đã ghi nhận nhiều trường hợp bị nhồi máu cơ tim do hút thuốc lá.

Hút thuốc lá làm tăng nguy cơ nhồi máu cơ tim.

Nhiều trường hợp nhồi máu cơ tim do hút thuốc lá

    Mới đây, Viện Tim mạch - Bệnh Viện Bạch Mai tiếp nhận trường hợp một người đàn ông 34 tuổi bị nhồi máu cơ tim do nghiện thuốc lá điện tử. Được biết, bệnh nhân là nhân viên văn phòng, hút thuốc lá điện tử nhiều năm. Trước khi nhập viện, anh có triệu chứng đau ngực sau xương ức đột ngột kèm khó thở, vã mồ hôi.

   Khi siêu âm tim cho bệnh nhân, các bác sĩ phát hiện chức năng tim vẫn còn bảo tồn, men tim tăng cao. Người bệnh bị tắc hoàn toàn từ đoạn giữa động mạch vành phải, hẹp 80-90% đoạn gần và giữa của nhánh động mạch liên thất trước do nhồi máu cơ tim. Sau hội chẩn, người bệnh được chỉ định can thiệp một stent nhánh động mạch vành phải, sau một tháng tiếp tục can thiệp nhánh còn lại.

   Vào tháng 8 vừa qua, Bệnh viện Đại học Y Hà Nội tiếp nhận một trường hợp khác là người bệnh nam (25 tuổi, trú tại Quảng Xương, Thanh Hóa) vào viện với dấu hiệu đau ngực trái, khó thở.

    Theo lời chia sẻ của gia đình nạn nhân, người bệnh đột ngột có cơn đau dữ dội vùng ngực sau xương ức và ngực trái vào nửa đêm sáng sớm cùng ngày. Cơn đau này không lan và kéo dài 5 phút, bệnh nhân có thêm triệu chứng khó thở và vã mồ hôi nên gia đình đã đưa bệnh nhân đến cơ sở gần nhất để cấp cứu.

    Khai thác tiền sử bệnh của bệnh nhân, các bác sĩ nhận thấy chàng trai chưa từng phát hiện các bệnh lý về tim mạch hay các bệnh lý mạn tính trước đây. Tuy nhiên, bệnh nhân có sử dụng thuốc lá trong nhiều năm với liều lượng hiện nay là khoảng hơn một bao trên ngày.

   Qua thăm khám lâm sàng, làm xét nghiệm và điện tâm đồ, nam thanh niên được chẩn đoán nhồi máu cơ tim cấp. Kết quả chụp động mạch vành qua da của bệnh nhân cho thấy huyết khối đã gây tắc hoàn toàn động mạch liên thất trước. Các bác sĩ đã tiến hành thủ thuật hút huyết khối và đặt stent cho người bệnh. Sau can thiệp, người bệnh không còn cảm thấy đau tức ngực và khó thở, có đáp ứng tốt và được sắp xếp ra viện sau 5 ngày điều trị.

   Nhồi máu cơ tim do hút thuốc lá không phải tình trạng hiếm gặp. Hút thuốc lá là yếu tố nguy cơ đã được xác định rõ ràng với nhồi máu cơ tim.

Vì sao hút thuốc lá làm tăng nguy cơ nhồi máu cơ tim?

   Trong khói thuốc lá có đến hơn 7000 hóa chất độc hại, đáng chú ý phải kể đến như nicotin, carbon monoxide, formaldehyde, asen và xyanua… Khi hút thuốc, các chất này dễ dàng đi qua phổi và vào máu, đi khắp các mạch máu trong cơ thể. Chúng làm tăng nguy cơ nhồi máu cơ tim bằng cách:

• Gây xơ vữa mạch máu: Làm giảm mức cholesterol tốt là HDL (yếu tố bảo vệ tim mạch) và làm tăng mức độ Cholesterol xấu là LDL. LDL là yếu tố gây xơ vữa động mạch, hẹp lòng động mạch, từ đó làm tăng nguy cơ nhồi máu cơ tim, xơ vữa động mạch,…  Hơn nữa, hút thuốc lá còn gây lắng đọng canxi vào thành động mạch, làm vôi hóa mạch máu. Điều này dẫn đến mạch máu mất dần tính đàn hồi, trở nên xơ cứng, giảm thiểu chức năng dẫn và điều tiết tưới máu mô. Tất cả các tác động nguy hại của thuốc lá trên mạch máu đều góp phần tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch do xơ vữa mạch.

Hút thuốc lá làm tăng nguy cơ xơ vữa động mạch.

• Làm tăng hình thành huyết khối: Hút thuốc lá còn gây tăng fibrinogen, tăng kết dính tiểu cầu, dẫn đến hình thành cục máu đông, tiềm ẩn nhiều biến chứng nguy hiểm như đột quỵ não, nhồi máu cơ tim…

   Không chỉ vậy, người hút thuốc lá còn có nguy cơ cao gặp nhiều bệnh lý nguy hiểm khác như ung thư (ung thư phổi, ung thư đại trực tràng, ung thư dạ dày, ung thư thực quản…), phổi tắc nghẽn mạn tính COPD, viêm phế quản mạn tính, giãn phế quản, nhồi máu cơ tim…

   Để  giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch do xơ vữa mạch máu, mọi người cần tránh xa hút thuốc lá. Sau khi ngừng hút thuốc, cơ thể sẽ sửa chữa những tổn thương mạch máu do thuốc lá gây ra. Các mạch máu hồi phục dần chức năng tưới máu, từ đó giảm nguy cơ bệnh tim và các bệnh tật khác liên quan đến hút thuốc lá. Nghiên cứu cho thấy, những người bỏ thuốc lá có nguy cơ  đột quỵ do thiếu máu cục bộ, xuất huyết dưới nhện và nhồi máu cơ tim thấp hơn đáng kể so với những người hút thuốc nặng không cai thuốc (hút từ 20 điếu/ ngày trở lên) với tỷ lệ lần lượt là 66%, 58% và 43%.

Liệu có quá muộn để cai thuốc lá sau khi đã bị nhồi máu cơ tim không?

   Trên thực tế, việc bỏ thuốc lá sau khi đã bị nhồi máu cơ tim là rất quan trọng để giảm tỷ lệ tử vong. Một nghiên cứu được đăng trên tạp chí Postgraduate Medical Journal đã chứng minh điều này. Nghiên cứu được tiến hành trên 119 người hút thuốc lá (90 nam, 29 nữ) được theo dõi trong vòng 5 năm (hoặc cho đến khi họ qua đời nếu chẳng may qua đời sớm hơn). Theo đó:

• Tỷ lệ tử vong ở nam giới (đã được hiệu chỉnh theo tuổi) tiếp tục hút thuốc lá sau nhồi máu cơ tim cao gấp 2,2 lần tỷ lệ tử vong ở nam giới đã bỏ thuốc lá.
• Tỷ lệ tử vong ở nữ giới (đã được hiệu chỉnh theo tuổi) tiếp tục hút thuốc lá sau nhồi máu cơ tim cao gấp 2,4 lần tỷ lệ tử vong ở nữ giới đã bỏ thuốc lá.
• Tỷ lệ tử vong đã được hiệu chỉnh theo tuổi và giới tính ở cả nam và nữ cho thấy, nguy cơ tử vong ở những người bỏ thuốc lá sau cơn nhồi máu cơ tim chỉ bằng 55% tỷ lệ tử vong ở những người tiếp tục hút thuốc.

Vì vậy, người bệnh cần lưu ý bỏ thuốc lá càng sớm càng tốt.

Cần làm gì để phòng ngừa nguy cơ nhồi máu cơ tim?

  Bên cạnh việc bỏ thuốc lá càng sớm càng tốt, bạn cần lưu ý duy trì một lối sống khoa học với chế độ ăn uống và tập luyện hợp lý để nâng cao sức khỏe và giảm rủi ro nhồi máu cơ tim. Cụ thể:

• Ổn định cân nặng ở mức tương đối, phù hợp.
• Chế độ ăn uống, dinh dưỡng hợp lý: Hạn chế các loại chất béo có hại có nhiều trong mỡ, da, phủ tạng động vật, các loại thịt đỏ (thịt lợn, thịt bò, thịt dê), thực phẩm đóng gói, đồ ăn nhanh và các thức ăn chế biến sẵn,... Ăn giảm muối và tăng cường bổ sung chất xơ và các vitamin có nhiều trong rau xanh, trái cây tươi, ngũ cốc nguyên hạt.
• Tập luyện thể dục, vận động thường xuyên: Tập luyện thể dục ít nhất 30 phút mỗi ngày sẽ giúp tăng lưu thông máu qua tim, giảm căng thẳng, mệt mỏi và ngăn ngừa nguy cơ nhồi máu cơ tim.
• Ngủ đủ giấc, giữ tinh thần thoải mái, tránh stress, áp lực.
• Hạn chế rượu bia, chất kích thích, chất béo.
• Khám sức khỏe định kỳ 1-2 lần/ năm để đảm bảo sức khỏe, tầm soát bệnh nói chung.

Ăn giảm muối để hạn chế nguy cơ tim mạch.

   Nhồi máu cơ tim là căn bệnh cực kỳ nguy hiểm có thể dẫn đến tử vong. Để phòng ngừa căn bệnh này, bạn cần lưu ý bỏ thuốc lá, hạn chế uống rượu, có chế độ ăn uống phù hợp, hoạt động thể chất thường xuyên. Cảm ơn bạn đã theo dõi bài viết!