Cảnh giác đột quỵ khi chơi thể thao

   Tập luyện thể dục thể thao rất tốt cho sức khỏe. Tuy nhiên, vận động không đúng có thể gây khởi phát cơn đột quỵ. Mới đây, trường hợp một người đàn ông 42 tuổi đột quỵ khi đang tập gym ở phòng tập tại Hà Nội đã gióng lên hồi chuông cảnh báo về tình trạng này.

Cẩn trọng đột quỵ khi tập gym.

Các vụ đột tử khi chơi thể thao

   Chiều 19/10, một người đàn ông đang tập gym tại một phòng tập (Hà Nội) thì bất ngờ ngất xỉu và tử vong sau đó. Nạn nhân được xác định là anh H. (42 tuổi, trú tại quận Hoàng Mai).

   Được biết, khoảng 18h26 ngày 19/10, nhiều người trong phòng tập phát hiện anh H. có biểu hiện bất thường khi đang chạy trên máy, nên đã đỡ đặt xuống sàn phòng tập, rồi thực hiện việc sơ cứu nạn nhân. Ít phút sau, các y bác sĩ đến hiện trường tiếp tục thực hiện việc sơ cứu, nhưng nạn nhân không qua khỏi. Kết quả khám ngoài không có dấu vết do ngoại lực tác động. PGS.TS Võ Tường Kha - chủ nhiệm bộ môn y học thể thao, Trường đại học Y Dược, Đại học Quốc gia Hà Nội - nhận định đây là trường hợp đột tử trong khi tập luyện thể thao, cụ thể là tập gym.

   Đột quỵ hay nhồi máu cơ tim khi chơi thể thao không hiếm gặp. Trước đó, vào tháng 8/2023 đã có trường hợp một nữ bệnh nhân 33 tuổi bị kiệt sức và rơi vào hôn mê sâu sau khi gắng sức ở một cuộc thi chạy marathon, cự ly 42 km. May mắn, qua hai ngày thở máy, bệnh nhân dần phục hồi.

Cần cảnh giác với nguy cơ đột quỵ khi chơi thể thao

   Đột quỵ khi chơi thể thao có thể xuất phát từ việc tăng nhiệt độ quá cao trong cơ thể, là hậu quả của việc hoạt động gắng sức quá ngưỡng. Thông thường, nhiệt độ cơ thể trung bình khoảng 37^oC. Khi cơ thể nóng lên (do nhiệt độ môi trường hoặc do hoạt động cường độ cao) thì cơ thể sẽ tăng tiết mồ hôi để điều tiết nhiệt độ. Tuy nhiên, khi bạn vận động cơ thể ở mức quá ngưỡng thì cơ chế này đã không còn phù hợp nữa, đặc biệt trong điều kiện thời tiết quá nóng ẩm và không uống đủ nước.

   Khi nhiệt độ cơ thể tăng quá cao, các chuyển hóa tại tế bào bị rối loạn. Ở mức độ nặng, tế bào não bộ có thể ngưng hoạt động gây phù nề và tổn thương não. Bên cạnh đó, hệ tim mạch cũng bị ảnh hưởng nghiêm trọng do nhịp tim bị tăng lên quá mức, đường kính mạch máu giãn tối đa và tụt huyết áp. Việc giảm lưu lượng tưới máu có thể gây suy chức năng những cơ quan đích như não, tim, thận...

   Thực tế, khoảng 80% các trường hợp đột quỵ khi chơi thể thao là người có bệnh lý tim mạch từ trước. Có những người đã biết trước bệnh, nhưng chủ quan nghĩ là nhẹ, cũng có người có bệnh lý nhưng chưa được phát hiện vì không đi khám hoặc khám nhưng không đúng chuyên khoa.

Dấu hiệu cảnh báo đột quỵ sớm

Quy tắc “BE FAST” cảnh báo đột quỵ.

Nhận diện sớm các dấu hiệu đột quỵ qua quy tắc "BE FAST", như sau:

• B (Balance - thăng bằng): Người bệnh đột ngột bị mất thăng bằng, chóng mặt hoặc đau đầu dữ dội, gặp khó khăn trong việc đi lại hay phối hợp vận động.

• E (Eyesight - thị lực): Bệnh nhân bị mờ mắt (giảm thị lực) hoặc mất hoàn toàn thị lực của một hoặc cả hai mắt.

• F (Face - khuôn mặt): Mặt có dấu hiệu không cân xứng, một bên khuôn mặt trở nên chảy xệ hoặc mắt bị sụp xuống. Khi cười, miệng người bệnh có thể méo qua một bên, hai bên mặt trở nên mất cân đối.

• A (Arm - cánh tay): Bệnh nhân bị tê, liệt ở tay, chân hoặc một nửa bên người. Cách xác nhận nhanh chóng nhất là yêu cầu bệnh nhân giơ hai tay lên và giữ lại cùng một lúc.

• S (Speech - giọng nói): Bệnh nhân khó nói, nói lắp, nói khó hiểu hoặc không thể phát âm rõ ràng một từ, không thể nói hết một câu,…  Bạn có thể kiểm tra bằng cách yêu cầu người nghi ngờ bị đột quỵ lặp lại một câu đơn giản bạn vừa nói.

• T (Time - thời gian): Khi xuất hiện đột ngột các triệu chứng trên hãy nhanh chóng gọi 115 hoặc đưa bệnh nhân đến cơ sở y tế gần nhất để được cấp cứu kịp thời.

Làm sao để phòng ngừa đột quỵ khi chơi thể thao?

   Thể dục thể thao là một trong những biện pháp tốt nhất để mang lại sức khỏe lâu dài. Tuy nhiên, bạn cần lưu ý đến những triệu chứng có tính chất báo động cảnh báo cơ thể sắp đến ngưỡng để dừng lại như đau đầu, chóng mặt, nôn ói, mồ hôi nhiều bất thường, nhịp tim quá nhanh, co cứng cơ (chuột rút),...

    Trước khi chơi thể thao, đặc biệt là những bài tập cường độ nặng, bạn cần chuẩn bị thể lực trước đó một cách cẩn thận. Để ngăn ngừa đột quỵ, người bệnh nên kiểm soát tốt các bệnh lý nền, nhất là tăng huyết áp. Bạn cần thay đổi chế độ ăn uống để kiểm soát huyết áp như hạn chế muối hoặc natri, bia rượu, thuốc lá, cà phê, nước ngọt, chất béo bão hòa và tăng cường rau củ quả, vận động thường xuyên.

Cần kiểm soát tốt bệnh nền, đặc biệt là tăng huyết áp.

   Ngoài ra, bạn cũng nên kiểm tra sức khỏe tổng quát và tim mạch thường xuyên để phát hiện được những bệnh lý ẩn chưa gây triệu chứng để có giải pháp kịp thời.

   Hy vọng rằng bài viết này đã giúp bạn đọc hiểu thêm về đột quỵ khi chơi thể thao và các  biện pháp phòng tránh. Để ngăn ngừa đột quỵ, người bệnh nên kiểm soát tốt các bệnh lý nền, nhất là tăng huyết áp, xây dựng lối sống lành mạnh và phù hợp, kiểm tra sức khỏe thường xuyên. Cảm ơn bạn đã theo dõi bài viết!