Giữa cơn lũ đầu mùa ở Đà Nẵng, một gia đình tám người trú trong căn nhà ngập nước đã sử dụng máy phát điện. Nhưng sáng hôm sau, bốn người đã vĩnh viễn ra đi, bốn người khác nguy kịch vì ngạt khí.
Vụ việc không chỉ khiến cả đất nước bàng hoàng, mà còn gióng lên hồi chuông cảnh báo: máy phát điện – “người hùng” khi cúp điện – có thể trở thành sát thủ nếu đặt sai chỗ.
Người dân đưa gia đình nạn nhân đi cấp cứu.
Khi máy phát điện trở thành hiểm họa
Buổi sáng 28/10, người dân phường Hòa Xuân, quận Cẩm Lệ (Đà Nẵng) phát hiện một căn nhà im ắng lạ thường giữa khu ngập nước. Khi phá cửa vào, họ chết lặng: tám người trong gia đình nằm bất tỉnh, hơi thở yếu ớt, căn phòng ngập mùi khói lạ.
Chiếc máy phát điện vẫn còn hoạt động ở góc nhà – trong không gian kín mít. Người dân vội dùng thuyền đưa các nạn nhân ra ngoài. Nhưng ba người tử vong ngay trên đường đi cấp cứu, một người không qua khỏi tại bệnh viện. Bốn người còn lại, trong đó có hai trẻ nhỏ, đang giành giật sự sống trong tình trạng hôn mê sâu, suy hô hấp, phù não.
Bác sĩ trực cấp cứu cho biết: “Các nạn nhân có dấu hiệu ngộ độc khí carbon monoxide (CO) kéo dài. Khí này chiếm chỗ của oxy trong máu, khiến các cơ quan – đặc biệt là não – thiếu dưỡng khí nghiêm trọng.”
Hình ảnh chụp CT cho thấy phù não lan tỏa, phản ánh mức độ thiếu oxy nặng. Các bác sĩ phải đặt nội khí quản, thở máy, truyền thuốc vận mạch để duy trì tuần hoàn, sau đó chuyển sang điều trị bằng liệu pháp oxy cao áp – hy vọng cứu được chút chức năng thần kinh còn sót lại.
Bi kịch ấy, đáng lẽ không bao giờ xảy ra – nếu chiếc máy phát được đặt ngoài hiên, nơi gió có thể mang khí độc đi.
Sát thủ vô hình mang tên Carbon Monoxide
Carbon monoxide (CO) là một loại khí cực độc sinh ra khi nhiên liệu cháy không hoàn toàn – từ than, xăng, dầu, gas, đến khói xe, máy phát điện. Điều đáng sợ là nó không màu, không mùi, không vị – con người không thể phát hiện bằng giác quan.
Khi hít phải, CO nhanh chóng gắn chặt vào hemoglobin trong hồng cầu, tạo thành carboxyhemoglobin. Sự gắn kết này mạnh gấp 200–250 lần so với oxy, khiến máu không còn khả năng vận chuyển oxy đến các mô. Hậu quả là cơ thể rơi vào tình trạng thiếu oxy nghiêm trọng dù vẫn đang “thở đều”.
Các triệu chứng ban đầu rất dễ bị bỏ qua: nhức đầu, chóng mặt, buồn nôn, mệt mỏi – giống cảm cúm hay say nắng. Khi nồng độ CO trong máu tăng cao, người bệnh lịm dần, mất ý thức, co giật, hôn mê, và cuối cùng là tử vong.
Đặc biệt, trong phòng kín, chỉ cần 1–2 giờ hít khí CO ở nồng độ cao, cái chết có thể đến lặng lẽ trong giấc ngủ.
Triệu chứng khi ngộ độc khí Carbon monoxide (CO).
Bác sĩ Nguyễn Tấn Hùng (Bệnh viện C Đà Nẵng) cho biết: “Điều khiến CO nguy hiểm là nó không gây đau đớn ngay lập tức. Người ta chỉ thấy mệt, chóng mặt, rồi lịm đi. Khi phát hiện thì đã quá muộn. Phù não, tổn thương tim, suy hô hấp – đó là hậu quả không thể đảo ngược.”
Trên thế giới, mỗi năm có hàng chục nghìn ca tử vong do ngộ độc CO – đặc biệt tại các quốc gia chịu thiên tai, mất điện kéo dài. Ở Việt Nam, tình trạng này tái diễn hầu như mỗi mùa mưa bão. Nhiều người dân vùng ngập lụt dùng máy phát điện trong nhà để bơm nước, sạc điện thoại, thắp sáng… mà không biết rằng nếu đóng cửa sẽ biến căn phòng thành “buồng tử khí”.
Tại sao chúng ta vẫn tiếp tục mắc sai lầm?
Hầu hết các vụ ngộ độc khí CO đều xuất phát từ thói quen và tâm lý “chỉ một lúc thôi”. Người dân sợ máy phát bị ướt, sợ mất trộm, nên đặt trong phòng, đóng kín cửa. Hoặc họ nghĩ rằng mở hé cửa sổ là đủ thông gió – trong khi khí CO nhẹ hơn không khí, có thể tích tụ từ nền nhà lên trần mà vẫn không thoát ra được.
Ở các đô thị, nhà cửa kín, tường cao, ít gió càng khiến nguy cơ tăng cao. Một chiếc máy phát công suất nhỏ, chạy trong 2–3 giờ, cũng có thể sinh ra lượng khí CO đủ gây tử vong cho cả gia đình nếu không có thông gió.
Thực tế, nhiều người còn chủ quan vì nghĩ khí độc phải có mùi hoặc khói mới nguy hiểm. Nhưng CO là “sát thủ vô hình” – bạn không thể thấy, không thể ngửi, không cảm nhận được, chỉ đến khi ngộ độc thì đã muộn.
Không chỉ máy phát điện, các nguồn khác cũng có thể sinh ra khí CO:
- Đốt than trong phòng ngủ, nhà tắm hoặc trong lều.
- Nổ máy xe trong gara kín.
- Bếp than tổ ong, lò sưởi gas
Làm gì để tránh “cái chết thầm lặng”?
Cách phòng ngừa đơn giản nhất – là tuyệt đối không đặt máy phát điện hoặc bếp than trong không gian kín. Dưới đây là các khuyến cáo cụ thể của Bộ Y tế và Sở Y tế Đà Nẵng:
- Đặt máy phát điện ngoài trời (nếu không mưa), nơi thoáng gió, cách xa cửa sổ, cửa ra vào, ống thông hơi ít nhất 3–5 mét.
- Không ngủ trong phòng có thiết bị đốt nhiên liệu đang chạy.
- Trang bị máy báo khí CO – thiết bị nhỏ như đầu báo khói, phát tín hiệu khi nồng độ CO vượt ngưỡng an toàn. Giá chỉ vài trăm nghìn đồng nhưng có thể cứu cả mạng người.
- Khi có triệu chứng nghi ngờ ngộ độc: lập tức tắt nguồn đốt, di chuyển nạn nhân ra nơi thoáng gió, gọi cấp cứu, và nếu có thể, cho nạn nhân thở oxy y tế.
Với những người sống ở vùng thường xuyên ngập lụt, cần chuẩn bị phương án điện an toàn: dùng đèn pin sạc năng lượng, pin dự phòng, hoặc máy phát mini đặt ngoài hiên, có mái che thông thoáng.
“Không có nguồn điện nào đáng giá bằng tính mạng con người,” bác sĩ Hùng nói. “Mỗi người chỉ cần tuân thủ một nguyên tắc đơn giản: Máy phát ở ngoài – người ở trong.”
Hướng dẫn sử dụng máy phát điện an toàn.
Chiếc máy phát điện không có lỗi – vấn đề nằm ở cách chúng ta đặt và vận hành nó. Trong những ngày mưa bão, chỉ cần đặt máy ở nơi có mái che, khô ráo, thông thoáng và cách xa khu sinh hoạt, kiểm tra ống xả hướng ra ngoài, không để khí tràn ngược vào nhà. Dùng đúng cách, máy phát điện vẫn là người bạn đồng hành an toàn, giúp chúng ta vượt qua mùa mất điện mà không còn nỗi sợ “sát thủ vô hình”.
.jpg)
.jpg)
.png)
(1).jpg)
